Kompanzasyon panosu ne işe yarar?

Endüktif yükler (motorlar, trafolar, balastlar vb.) aktif gücün yanı sıra reaktif güç de çekerler. Reaktif gücün ihtiyaç duyulduğu noktaya en yakın yerde üretilmesinde, elektrik sisteminin en iyi şartlarda çalıştırılması açısından büyük yarar vardır. Bu nedenle tesislere bir kompanzasyon panosu kurulur ve tesisin ihtiyacı olan reaktif güç bu panodaki kondansatörler vasıtasıyla sağlanır. Elektrik şebekesinde temiz bir enerji dolaşması sağlanır ve şebekenin verimi artırılmış olur.
Kompanzasyon panolarında standart olarak baralar, bağlantı iletkenleri, akım trafoları, şalterler, ampermetre, kondansatörler, sigortalar, kontaktörler, voltmetre komütatörü ve voltmetre, kosinüsfimetre, reaktif güç kontrol rölesi kullanılır. Yeni tesislerde voltmetre ve komütatörü yerine multimetreler, kosinüsfimetre yerine de reaktif güç kontrol rölesi kullanılmaktadır. Alçak gerilim dağıtım panoları ve kompanzasyon panoları beraber montajlı kullanılacak ise akım trafoları genellikle alçak gerilim dağıtım panolarında bulunur.

En Çok Rastlanan Kompanzasyon Panosu Arızaları Şunlardır:

> Ortam sıcaklığından veya yanlış seçimden dolayısı kondansatörlerin patlaması ve kullanım dışı kalması.
> Kondansatörlerin kapasite kaybına uğraması. Sebebi harmonikler ve aşırı ortam sıcaklığı olabilir.
> Reaktif güç kontrol rölesinin kademe ayarlarının yanlış yapılması.
> Darbe akımları, aşırı gerilimler ve yüksek frekanslı akımlar kondansatör birimlerini zorlamış olabilir.
> Yukarıda saydığımız devre elemanlarından herhangi birinin arızalanması. Kontaktörün yapışması, sigortaların izolasyonlarının bozulması, bağlantı gevşekliği gibi…
> Aşırı ortam sıcaklıkları, nem, titreşimler, şok ve havalandırma eksikliği gibi aşırı çalışma koşulları da panonun arıza yapmasına neden olabilir.

Kompanzasyonun Yararları

Güç kat sayısının düzeltilmesi hem elektrik enerjisini üretenler hem de tüketenler bakımından çok faydalıdır. Bu nedenle kompanzasyon sisteminin orta ve büyük boy işletmelerde, işletme sahibi tarafından yapılması zorunlu hale getirilmiştir. Kompanzasyon yapılan tesiste elde edilen avantajları şu şekilde sıralayabiliriz.

Üretici Yönünden Yararları

> İletkenler daha az akım taşıyacağından ince kesitte seçilir.
> Aynı iletim hattından daha fazla aktif enerji iletileceğinden üretim, iletim ve dağıtım tesislerinde kapasite - verim yükselir.
> Enerjinin üretim ve satış maliyeti azalır.
> Alternatör ve transformatörlerin gücü daha küçük tutulur.
> Dağıtım hatlarında kayıplar ve gerilim düşümü azalır.

Tüketici Yönünden Yararları

> İletkenler daha ince kesitte seçilir.
> Besleme transformatörü, kumanda, kontrol ve koruma elemanları daha küçük değerlerde seçilir.
> Besleme transformatörünün ve tesisin kapasitesi ile verimi yükselir.
> Kayıplar ve gerilim düşümü azalır.
> Şebekeden daha az reaktif enerji çekilir.
> Harcanan enerji azalacağından enerji ücreti de azalır.

Kompanzasyon Panosu Takibi

Elektirik şebekesine bağlanan cihazlar aktif iş yapan gücün yanında reaktif güç de çeker. Reaktif güç herhangi bir iş yapmaz, ancak şebekeyi gereksiz yere yükler. Bu durum şebekenin işletme maliyetlerini yükseltir. İşletme maliyetleri dışında reaktif gücün belirli sınırlar dışında olması durumunda işletmelere yasal düzenlemelerde belirtilen ek cezalar da verilmektedir. Bu nedenle işletmelerin çektikleri reaktif gücü kontrol altında tutmaları hem işletme ekonomisi açısından hem ülke ekonomisi açısından önemlidir.
ENE Mühendislik olarak işletmenizde bulunan kompanzasyon panosunun takibini ve kontrolünü yaparak olası herhangi bir soruna mahal vermemek, ve işletmenizi maddi zarara uğratmamak tek amacımızdır.